21 Aralık 2012 Cuma

Çizgi Roman Sözlüğü - Bazı yayın terimlerinin anlamları

Özellikle Comic türünde geçen bazı terimler okuyucuların kafasını karıştırır , ülkemizde devam eden bazı yayınları takip edenler yayın akışlarında bu terimlerle karşılaştığında bu neyin nesi , bu hikaye ile alakalımı yoksa farklımı diye kafasında soru işaretleri oluşur bu yüzden soru işaretlerini gidermek için bazı terimleri açıklamaya çalışacağım.

Volume: Bu özellikle yabancı yayınlarda geçen karmaşık bir kavram bu nedenle karşılaşıldığında kafa karıştırıyor. Diğer ÇR türlerinde farklı bir anlamda kullanılıyor ama Comic türünde belli bir yayının yayın süresini belirtmek için kullanılır. Örnek olarak Örümcek adamın 76-98 arasında yayınlanan 200 sayıya yakın Spectacular Spiderman yayını, daha sonra 2003-2005  arasında aynı isimle yayınlanan 1. sayıdan başlayan 20 sayılık seri . 78 de başlayan seriyi 2003'te başlayandan ayırt etmek için ilk yayın Spectacula Spiderman Volume 1 adını alır sonraki yayında sona erince Volume 2 adını alır . Önemli olan yayınlanan ÇR sayısı değildi , yayının kesintiye uğramasıdır . Bazen şirketler hiç yayını kesintiye uğratmadan sıfırlatıp 1. sayıdan başlatır bu durumda diğer seri önceki volume olmuş olur.


Crossover: Geniş bir anlamı olan bir terimdir, genelde bir kahramanın başka bir kahramanla ortak olarak maceraya atılması olarak tanımlanabilir. Bazen bir kahramanın yayınına başka bir kahraman konuk sanatçı gibi katılabilir (gerçi bunu artık crossover olarak saymıyorlar ) kapaktada bu sayıda bu kahraman konuk diye belirtilir. Genelde birkaç sayılık öyküler olur mesela Batman'in yayınına Superman bir olay için gelir sonra olayın devamı Superman'in yayınında sürer. Birde genelde farklı şirketlerin kahramanlarının birbiriyle karşılaştığı yayınlarda Crossover adını alır Superman vs Örümcek Adam gibi.

Storyarc: Bunlara hikaye dizisi yada hikaye zinciri demeyi tercih ediyorum . Bir kahramanın tüm yayınlarını etkileyen olay örgüsü. Örnek olarak Batman'in knightfall(Şövalyenin Düşüşü) hikayesini verebilirim, o dönem yayınlanan tüm Batman yayınlarında devam etmiş hatta Robin ve Catwoman gibi yayınlara bile dağılmıştır. Genelde olaylar sonlandıktan sonra Trade Paper Back (TPB) denilen olay dizisinin tüm sayılarının sıraya konulup tek kitap halinde basılması şeklinde basılırlar ve ülkemizde son yıllarda birçok öykü bu şekilde yayınlanır, özellikle okuyucular çizimlerin değişikliğini fark eder , farklı yayınlarda çizen farklı çizerler bunun nedenidir.


Prelude: Yaygın karşılaşılan kavramlardan biridir , önemli bir olay öncesi gelişen bazı olayları anlatır, bazen tek sayı olarak ayrı şekilde yayınlanabilirler. Bir kahramanın yayınlarını etkileyen hikaye dizisi için çıkarılabildiği gibi çizgiromanın geçtiği evreni etkileyen olaylar içinde çıkarılabilir. Her zaman olayların başını anlatmazlar bazen yaşanacak olaylara hazırlık görevide üstlenebilirler Road the Civil War gibi , ayrıca her hikaye dizisinin prelude'u olmak zorunda değildir her şey yayın akışında anlatılabilir.


Event: Bütün çizgiromanların geçtiği evreni etkileyen devasa olaylar. Genellikle DC ve Marvel'ın yaptığı bir çok kahramanına yer verdiği büyük crossoverlardır . Yaşanılan olaylar birçok kahramanın yayınını etkiler , ana olayların geçtiği hikayeler ayrı bir yayın olarak çıkar bazen olaylar diğer yayınlarada yayılır. Örnek olarak DC'den  Blackest Night (En karanlık gece ) Marvel'dan Civil War (İç Savaş) verilebilir. Son zamanlarda çok sık yapılmaya başlasada ben Event'ları önemli buluyorum eğer güzel şekilde planlanırsa daha önce pek bilmediğiniz kahramanlar ilginizi çekebilir ama kötü şekilde yapılırsa birçok kahramandan soğutabilir Civil War gibi ( Bu Civil War beni ciddi derecede sinir etmiş). 


Tie-in: Büyük Event'ların yayıldığı diğer yayınlar için kullanılır , yayını süren serilerin birkaç sayısıda olabilir sadece olay için hazırlanmış özel sayılarda olabilir , genelde olay sırasında arkaplanda geçen olayları anlatır . Olayların akışını daha iyi anlamaya yarar , sadece Eventlar için değil hikaye dizilerininde tie-in'i çıkabilir (gerçi onlar küçük çapta event sayılır). Örneğin Civil War süresince çıkan Örümcek adam yayınları bu büyük olayın tie-in'i olurlar.